• Lage rente voor de lange termijn lenen en voor de korte termijn lenen zelfs een negatief rentepercentage;
• 1 kort lopende geldleningen is afgesloten (3 maanden) voor €40 miljoen met een rente percentage van -0,36% (negatief: dus een rente bate);
• Er zijn drie langlopende geldleningen aangetrokken voor in totaal €75 miljoen (rentepercentages: -0,31%, -0,045% en 0,16%), enerzijds vanuit de financieringsbehoefte anderzijds vanuit consolidatie overwegingen. Bij een te verwachten langere termijn overschrijding van de kasgeldlimiet dient tot consolidatie van de vlottende schuld te worden overgegaan en dienen daardoor langlopende financieringsmiddelen te worden aangetrokken. In 2018 zijn de langlopende geldleningen zijn afgelost met €19 miljoen;
• Er is een lange termijn lening verstrekt van €7,9 miljoen met een rente percentage van 4,0%.

Belangrijkste conclusies

• Het werkelijk renteresultaat is afgerond €160.000hoger dan het begrote renteresultaat;
• De kasgeldlimiet is enkel in het 1e kwartaal 2018 overschreden;
• We hebben ruimschoots voldaan aan de renterisiconorm;
• De kasgeldlening die  is aangetrokken heeft  geresulteerd in een renteopbrengst van €36.000;
• De rente grond exploitatie was begroot op 2,70%; de werkelijke rente grond exploitatie heeft bedragen 2,52%;
• De geraamde omslagrente van 2,7% is op rekeningbasis ook toegepast omdat de werkelijke rentelasten die aan de taakvelden hadden moeten worden doorbelast fors binnen de afwijkingsnorm liggen van de toegerekende rentelasten aan de activa. Een verplichte correctie geldt bij een afwijking van meer dan 25%;
• Er was een onderschrijding van het EMU saldo.  Dit werd voornamelijk veroorzaakt doordat tegenover hoge investeringen een fors hogere post verkoopopbrengsten uit verkoop van grond staat en er sprake is van lagere uitgaven inzake grondaankopen en bouw- en woonrijp maken.

Rentebeleid
Het beleid van gemeente is gericht op het aantrekken van nieuwe leningen met een totale gemiddelde looptijd van 10 jaar. Verder willen we optimaal gebruiken van de kasgeldlimiet van €28 miljoen. Dat zijn de hoofdlijnen van het financieringsbeleid van de gemeente die in 2014 door de raad zijn vastgesteld in de rentenotitie.
Het beleid wordt de komende jaren voortgezet, rekening houdend met de financieringsbehoefte en rentevisie.

Externe ontwikkelingen

Wet Houdbare Overheidsfinanciën (HOF)
Europese eisen en afspraken voor het terugdringen van het begrotingstekort en de staatsschuld vormen de basis van de wet HOF. Voor de collectieve sector als geheel mag het structurele tekort maximaal 0,5% zijn van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Dit heet het EMU saldo. De overheidsschuld mag niet hoger zijn dan 60% BBP. Omdat lagere overheden bijdragen aan het begrotingstekort van de collectieve sector, bepaalt het wetsvoorstel dat ook de decentrale overheden zich moeten houden aan de doelstellingen uit het aangescherpte Stabiliteits- en Groeipact. De wet HOF is in december 2013 aangenomen.
In 2015 is er een wetswijziging vastgesteld. Het aanvankelijke sanctiemechanisme is vervangen door een correctiemechanisme. Dit laatste mechanisme treedt alleen in werking als de macronorm voor het EMU-saldo van de decentrale overheden structureel wordt overschreden. Dat wil zeggen dat er sprake is van een meerjarige overschrijding van het collectieve aandeel in het EMU-saldo van de decentrale overheden gezamenlijk.

Schatkistbankieren

In december 2013 is het zogenoemde schatkistbankieren ingevoerd. Dit betekent dat de gemeente wettelijk verplicht is om tijdelijk overtollige middelen (liquiditeitsoverschotten) die boven een wettelijk geregeld saldo uitkomen, moet stallen bij het Rijk. Voor de gemeente Deventer geldt dat het saldo vanaf €2,2 miljoen automatisch wordt afgeroomd. Ook is het mogelijk om overtollige middelen te beleggen bij andere overheden zoals gemeenten, provincies en waterschappen. De hoofdreden van deze verplichting is om het EMU saldo op Rijksniveau terug te dringen. Een bijkomende reden is dat gemeenten (en andere lagere overheden) op deze wijze geen risico’s lopen op hun uitgezette gelden.

Deventer heeft de afgelopen jaren gebruik gemaakt van de kasgeldlimiet. In 2018 is in de maanden januari, april, mei, juni, juli, september en december is sprake geweest van automatische afroming van gelden in verband met een tegoed op de paraplu BNG rekening van groter dan €2,2 miljoen en dus gebruik gemaakt van schatkistbankieren.

Het drempelbedrag schatkistbankieren bedraagt voor 2018 €2.515.000 en moet per kwartaal worden geplaatst tegenover het gemiddeld op dag basis buiten ’s Rijks schatkist gehouden middelen worden geplaatst. Dus tegenover het gemiddelde van alle gemeentelijke bankrekeningen.

Het drempelbedrag met betrekking tot schatkistbankieren is in het gehele jaar overschreden. Hier staan overigens geen sancties tegenover. De overschrijding kent een 3-tal oorzaken.

1. De gemeente Deventer beheert de bankrekening BNG Belastingen DOWR. Hierop worden alle belastingopbrengsten van de 3 gemeenten verantwoord. Het aandeel belastingopbrengsten hierin is op jaarbasis 68%. De overschrijding van het drempelbedrag exclusief het aandeel Raalte en Olst/Wijhe (in totaal 32%) geeft het volgende resultaat:

2. De DOWR FA heeft in 2018 periodiek voorschotten (24 in totaal) overgemaakt aan alle 3 gemeenten inzake deze belasting opbrengsten inclusief een afrekening 2017 die is betaald in januari 2018. Dit heeft in totaal bedragen ruim €67,2 miljoen. Het gemiddelde banksaldo heeft desalniettemin over 2018 €2,5 miljoen bedragen. Teneinde nog beter te kunnen voldoen aan de normen rondom schatkistbankieren is het zaak nog frequenter de voorschotten te betalen aan de 3 gemeenten op de hoofdrekening van de BNG die gekoppeld is aan schatkistbankieren (afroming). Naar aanleiding van de analyse schatkistbankieren 2017 is in 2018 het besluit genomen om de bevoorschotting al te verhogen van 13 naar 24 keer per jaar; de frequentie moet nog verder worden bijgesteld alsook de hoogte van het voorschotbedrag.

3. Op 1 bankrekening van de Budget Advies Dienst heeft in 2018 een gemiddeld saldo gestaan van €1,2 miljoen. In 2017 heeft het gemiddelde saldo van deze rekening €2,2 miljoen bedragen; naar aanleiding van de analyse in het eerste kwartaal 2018 heeft er forse afroming plaatsgevonden naar de BNG hoofdrekening. Deze actie moet nu ook worden gemaakt.

Aan de hand van deze acties, genoemd onder punt 2 en 3, is de verwachting voor 2019 dat binnen de limiet van schatkistbankieren zal worden gewerkt.

Het financieringsbeleid van de gemeente gaat uit van integrale financiering. Voor investeringen wordt een gemiddelde rente gebruikt. Dit heet omslagrente. In 2018 bedroeg de omslagrente 2,7%. Ook de rente grondexploitatie werd voor 2018 geraamd op 2,7%. Het werkelijk rente percentage grondbedrijf 2018 is bepaald op 2,52%.
De renteomslag is berekend op de wijze zoals beschreven in de notitie Rente 2017 die vanaf het begrotingsjaar 2018 verplicht is en de rente grondexploitatie is berekend conform notitie grondexploitatie 2016. Beide notities zijn kaders volgens het Besluit begroting en verantwoording (BBV). Deze percentages worden in beginsel zowel in de begroting als in de jaarrekening gebruikt tenzij er sprake is van een relatief forse afwijking. Indien namelijk de werkelijke rentelasten over een jaar die aan de taakvelden hadden moeten worden doorbelast meer dan 25% afwijken van de rentelasten die op basis van de voor gecalculeerde renteomslag zijn doorbelast, dan is de gemeente verplicht gesteld dit te corrigeren. Binnen een afwijking van 25% of minder dan kan de gemeente besluiten tot correctie. De afwijking bedraagt voor het boekjaar 2018 minder dan 7% en is er derhalve gerekend met het  geraamde omslagrente percentage van 2,7%. Verschillen tussen de vooraf geraamde rentelasten en de werkelijke rentelasten worden verrekend met de egalisatiereserverente.
Het renteresultaat voor 2018, of het verschil tussen de doorbelaste rente aan activa en de werkelijke rentekosten, bedraagt €0,16 miljoen positief. Aanvankelijk was in de begroting rekening gehouden met een positief renteresultaat van €0,63 miljoen. In de tweede kwartaalrapportage is dit bijgesteld naar €0,57 miljoen en in de derde kwartaalrapportage naar €0,58 miljoen.

Het werkelijke renteresultaat is €0,16 miljoen hoger dan bij de bijgestelde begroting is aangegeven. Dit verschil wordt met name veroorzaakt door hogere renteopbrengsten inzake de post “doorberekening aan vaste activa in verband met kapitaalbeslag”.

Het werkelijke rentepercentage aan de grondexploitatie van 2,52% is nagenoeg gelijk aan het geraamde rentepercentage grondexploitatie van 2,7%. Het werkelijk rentepercentage wijkt zeer gering af ten opzichte van het geraamde percentage.

In de primitieve begroting 2018 werd rekening gehouden met totale rentekosten van €11,17 miljoen. De rentekosten worden via twee methoden toegerekend aan de vaste activa.

• activa waaraan bij aanvang van een investering een overeengekomen rente wordt toegerekend;
• activa die samen de resterende rentelast (omslagrente) dragen.

In 2018 is er één kortlopende lening aangetrokken.

De renterisico’s op de langlopende financieringsmiddelen wordt ingekaderd door de rente risiconorm. Jaarlijks mogen de renterisico’s uit hoofde van renteherziening en herfinanciering niet hoger zijn dan 20% van het begrotingstotaal bij aanvang van het jaar. De begrote rente risiconorm voor 2018 bedraagt €67,0 miljoen.
De toets van de renterisico’s aan de hand van de rente risiconorm verloopt dan als volgt:

Uitzettingen kunnen op grond van de Wet Fido en het treasurystatuut slechts plaatsvinden uit hoofde van de uitvoering van een publieke taak. Daarnaast vinden uitzettingen alleen plaats bij Nederlandse overheidsinstellingen en financiële instellingen met een kredietwaardigheid van een A1-rating en/of AA-rating. In het volgende overzicht is de samenstelling van de lening portefeuille u/g weergegeven: